30 marca firma 3D Systems Simbionix udostępniła wszystkim posiadaczom symulatora ultrasonograficznego USG nieodpłatnie nowy moduł COVID-19. Umożliwia on zdobycie wiedzy m.in. z ultrasonografii płuc. Razem z nim została udostępniona platforma do zdalnego nauczania, dająca możliwość zapoznania się w bezpieczny sposób z całą dydaktyczną zawartością tego modułu. Doświadczenie chińskich i włoskich lekarzy pokazało, że to właśnie ultrasonografia płuc ma istotne znaczenie w leczeniu COVID-19.
Do 24 lutego 2020 r. odnotowano 77 269 oficjalnie zgłoszonych potwierdzonych przypadków zakażenia nowym koronawirusem 2019 (SARS-CoV-2) w Chinach. Zmiany w płucach mogą rozwinąć się przed objawami klinicznymi i wykryciem obecności kwasu nukleinowego, dlatego eksperci zalecili wczesną tomografię komputerową klatki piersiowej (TK) jako badanie przesiewowe podejrzanych pacjentów. Jednak ze względu na wysoką zaraźliwość SARSCoV-2 i ryzyko związane z transportem niestabilnych pacjentów z hipoksemią i niewydolnością krążeniową spowodowało, że TK klatki piersiowej jest ograniczoną opcją dla pacjenta z podejrzeniem lub rozpoznaniem COVID-19.
USG płuc skuteczne jak TK klatki piersiowej
Badanie ultrasonograficzne płuc daje wyniki podobne do TK klatki piersiowej i lepsze niż klasyczne badanie radiograficzne klatki piersiowej do oceny zapalenia płuc i/lub zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS). Posiada jednak kilka przewag nad TK i badaniem radiograficznym klatki piersiowej:
- powtarzalność,
- brak ekspozycji na promieniowanie,
- niski koszt,
- wykonanie badania w miejscu opieki chorego.
Cechy ultrasonograficzne zapalenia płuc pacjentów z COVID-19
Chińscy lekarze z oddziałów intensywnej terapii przeprowadzili USG płuc u 20 pacjentów z COVID-19 metodą 12-strefową. Zarejestrowali charakterystyczne zmiany w płucach chorych:
- Pogrubienie linii opłucnej z nieregularnością linii opłucnej;
- Linie B w różnych wzorcach, w tym ogniskowym, wieloogniskowym i zlewającym się;
- Konsolidacje w różnych wzorcach, w tym wieloogniskowe małe, nie-płątowe, płatowe z okazjonalnymi dynamicznymi bronchogramami powietrznymi;
- Pojawienie się linii A podczas fazy zdrowienia;
- Wysięk opłucnowy jest rzadki.
Obserwowane wzorce występowały w formie kontinuum od łagodnego, pęcherzykowego wzorca śródmiąższowego, przez ciężki obustronny wzór śródmiąższowy, do konsolidacji płuc.
Zmiany obserwowane w ultrasonografii płuc w przebiegu zapalenia płuc/ARDS SARSCoV-2 zależą od etapu choroby, stopnia nasilenia uszkodzenia płuc i chorób współistniejących. Dominujący wzór to różny stopień zespołu śródmiąższowego i konsolidacji pęcherzyków płucnych, których stopień jest skorelowany z ciężkością uszkodzenia płuc. Uznanym ograniczeniem ultrasonografii płuc jest to, że nie można wykryć zmian położonych głęboko w płucach, ponieważ upowietrzone płuca blokują transmisję ultradźwięków, tj. nieprawidłowość musi rozciągać się do powierzchni opłucnej, aby była widoczna podczas badania ultrasonograficznego. TK klatki piersiowej wymagane jest do wykrycia zapalenia płuc, które nie rozciąga się na powierzchnię opłucnej.
Ultrasonografia płuc pomaga szybciej wykryć COVID-19
Ultrasonografia płuc ma duże zastosowanie w leczeniu COVID-19 z zajęciem układu oddechowego ze względu na bezpieczeństwo, powtarzalność, brak promieniowania, niski koszt i możliwość zastosowania w miejscu opieki. Tomografia komputerowa klatki piersiowej może być stosowaniu w przypadkach, w których ultrasonografia płuc nie jest wystarczająca, aby odpowiedzieć na pytanie kliniczne. Chińscy lekarze odkryli użyteczność ultrasonografii płuc do szybkiej oceny ciężkości zapalenia płuc/ARDS SARS-CoV-2 w momencie pojawienia się pacjenta w placówce ochrony zdrowia, do śledzenia ewolucji choroby, monitorowania manewrów rekrutacji płuc, do kierowania reakcji na pozycję leżącą, postępowania w przypadku pozaustrojowego utlenowania krwi oraz podejmowania decyzji związanych z odłączeniem pacjenta od wspomagania oddechowego.
Tabela Cechy zapalenia płuc COVID-19 w tomografii komputerowej i ultrasonografii
| Tomografia komputerowa klatki piersiowej | Ultrasonografia płuc |
|---|---|
| Pogrubienie opłucnej | Pogrubienie linii opłucnej |
| Zagęszczenie typu mlecznej szyby i płyn | Linie B (wieloogniskowe, dyskretne lub zlewające się) |
| Zagęszczenia o typie nacieku płuca | Zlewające się linie B |
| Konsolidacja podopłucnowa | Małe (centymetrowe) konsolidacje |
| Konsolidacja płatowa | Zarówno konsolidacja nie-płatowa, jak i płatowa |
| Płyn w opłucnej występuje rzadko | Płyn w opłucnej występuje rzadko |
| Zajęcie więcej niż dwóch płatów | Wielopłatowy rozkład zmian |
| Brak zmian lub nietypowe zmiany na obrazach CT płuc na bardzo wczesnym etapie, następnie rozproszone zagęszczenia lub zagęszczenia o typie mlecznej szyby wraz z postępem choroby, dalsza konsolidacja płuc | Ogniskowe linie B są główną cechą na wczesnym etapie i w łagodnej infekcji; zespół śródmiąższowy pęcherzyków płucnych jest główną cechą w stadium postępującym i u krytycznie chorych pacjentów; linie A można zaobserwować w okresie zdrowienia; pogrubienie linii opłucnej z nierównymi liniami B można zaobserwować u pacjentów ze zwłóknieniem płuc |
*materiał powstał na podstawie LISTU od chińskich lekarzy do środowiska medycznego