Szkolenia chirurgiczne, a zwłaszcza w specjalizacji naczyniowej, stanowią ogromne wyzwanie. Tradycyjnie oparte na modelu “uczenia się przez działanie” – czyli bezpośredniej praktyce na pacjentach – może budzić wątpliwości, zwłaszcza w dobie skróconych czasów rezydentur i ograniczonych zasobów do praktycznych szkoleń. Ponadto, z uwagi na szybki rozwój technologii, chirurgia naczyniowa przeszła ewolucję: rosnąca liczba procedur wewnątrznaczyniowych wymaga nowoczesnych umiejętności, które nie zawsze są dostępne podczas tradycyjnych szkoleń. Dlatego coraz większą rolę w edukacji chirurgów naczyniowych odgrywają zaawansowane symulatory medyczne.
Symulacje jako kluczowe narzędzie w szkoleniu chirurgów naczyniowych
Przegląd systematyczny opublikowany w 2024 roku wskazuje na rosnącą rolę symulatorów w chirurgii naczyniowej. Technologie symulacyjne, w tym symulatory wirtualnej rzeczywistości (VR), takie jak ANGIO Mentor, zostały szeroko zwalidowane i przetłumaczone na rzeczywiste wyniki operacyjne. VR jest w szczególności cenione w procedurach endowaskularnych, gdzie symulatory pozwalają na naukę zaawansowanych technik z wysokim poziomem sprzężenia zwrotnego sensorycznego i haptycznego. Dzięki nim chirurgowie naczyniowi mogą szlifować swoje umiejętności w bezpiecznym środowisku, które maksymalizuje efektywność nauki przy minimalnym ryzyku dla pacjenta.
W badaniach sprawdzono 76 artykułów dotyczących symulatorów i kursów treningowych w chirurgii naczyniowej, zarówno dla operacji otwartych, jak i endowaskularnych (małoinwazyjnych). Zidentyfikowano pięć głównych obszarów, które oceniano w badaniach: treść (35 badań), reakcje na procesy treningowe (12 badań), struktura kursów (5 badań), zależności między różnymi zmiennymi (57 badań) oraz konsekwencje tych szkoleń (2 badania). Tylko siedem badań miało wysoki poziom dowodów (powyżej 3 na 5). Najlepiej oceniony i najskuteczniejszy okazał się symulator ANGIO Mentor, który uzyskał najwyższy poziom dowodów (5/5).
Kroki ku przyszłości: potrzeba nowych symulatorów
Ważnym wyzwaniem, które zostało wskazane w badaniach, jest potrzeba tworzenia nowych, bardziej zaawansowanych symulatorów. Dziś, mimo że symulatory VR są skuteczne w nauce procedur endowaskularnych, wciąż istnieje duża potrzeba rozwoju urządzeń, które oferują jeszcze lepsze sprzężenie zwrotne – szczególnie w kontekście podstawowych umiejętności endowaskularnych. Przejście z chirurgii otwartej na procedury wewnątrznaczyniowe stanowi prawdziwą zmianę paradygmatu, która wymaga dostosowania narzędzi szkoleniowych. Choć symulatory VR stanowią fundament nowoczesnej edukacji chirurgicznej, nie należy zapominać o znaczeniu umiejętności w chirurgii otwartej, która wciąż jest powszechnie wykonywana. Dlatego niezbędne jest utrzymanie wysokiej jakości symulatorów do nauki klasycznych technik chirurgicznych.
Nowe wyzwania: umiejętności nietechniczne w chirurgii naczyniowej
Pomimo postępu technologicznego, równie istotne, jak umiejętności techniczne, są umiejętności nietechniczne (NTS), takie jak współpraca zespołowa, komunikacja, świadomość sytuacyjna czy przywództwo. Badania pokazują, że błędy związane z NTS stanowią aż 85% poważnych błędów w niektórych specjalizacjach. W chirurgii naczyniowej, gdzie coraz częściej dochodzi do współpracy wielu specjalistów, w tym radiologów interwencyjnych czy kardiologów, umiejętności nietechniczne stają się niezbędne. Niestety, tylko nieliczne symulatory testowały te umiejętności, a ich wdrożenie w szkoleniu chirurgicznym pozostaje w fazie rozwoju. Przyszłość edukacji w chirurgii naczyniowej wymaga zatem integracji symulacji technicznych z symulacjami NTS, aby poprawić efektywność zespołową i zwiększyć bezpieczeństwo pacjentów.
Przyszłość symulacji w chirurgii naczyniowej
Zatem, choć technologia symulacyjna poczyniła ogromny postęp, niezbędne są dalsze badania i rozwój nowych narzędzi, które pozwolą na jeszcze lepsze odwzorowanie rzeczywistego środowiska operacyjnego. Symulacje oparte na rzeczywistości wirtualnej, augmented reality (AR) czy drukowanych w 3D modelach specyficznych dla pacjenta, otwierają zupełnie nowe możliwości w nauce chirurgii naczyniowej. Jednak, aby symulatory mogły w pełni zrewolucjonizować edukację w tej dziedzinie, konieczne jest ich długoterminowe monitorowanie i ocena ich wpływu na rzeczywiste wyniki operacyjne.
Przyszłość edukacji chirurgów naczyniowych zależy od skutecznego połączenia nowoczesnych technologii symulacyjnych z klasycznymi metodami nauczania, z naciskiem na kompleksowe podejście, które obejmuje zarówno umiejętności techniczne, jak i nietechniczne. W tym kontekście, symulacje stanowią nieocenioną pomoc w rozwijaniu kompetencji chirurgów, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo pacjentów i skuteczność procedur medycznych.
Zastosowanie symulacji w chirurgii naczyniowej to krok w stronę nowoczesnej edukacji, która daje szansę na lepsze przygotowanie młodych chirurgów do wyzwań współczesnej medycyny. Dzięki technologii, która nieustannie się rozwija, możemy liczyć na coraz lepsze narzędzia szkoleniowe, które będą w stanie sprostać rosnącym wymaganiom tego wymagającego zawodu.
Szkolenie oparte na symulacjach w chirurgii naczyniowej to wciąż rozwijająca się dziedzina z dużymi perspektywami. Jest wiele modeli i kursów, które dowodzą, jak efektywne może być to podejście. Aby jednak lepiej wprowadzać symulatory do programów nauczania w chirurgii naczyniowej, konieczne jest przeprowadzenie badań, które pokażą, jak utrzymać umiejętności przez dłuższy czas po szkoleniu.
Całe badanie dostępne jest TUTAJ
ANGIO Mentor Suite II – wysoko zaawansowany symulator procedur wewnątrznaczyniowych